موسسه حقوقی ره جوی عدل

آیا اعتراض شخص ثالث نسبت به حکم دادگاه کیفری امکان پذیر است؟

08 دی 1400 - 12:38

آیا اعتراض ثالث نسبت به حکم دادگاه کیفری امکان پذیر است ؟ اصولاً مسوولیت کیفری شخصی است وبر همین اساس نیز قانون آدک فرض صدور حکم به مجازات شخص ثالث در دعوای کیفری را منتفی تلقی و طرح دعوای «اعتراض ثالث نسبت به حکم قطعی کیفری» را پیش بینی نکرده است.اما دادگاه های کیفری فقط«حکم کیفری» صادر نمی کنند، بلکه به موجب قانون استثنائاً صلاحیت صدور «حکم حقوقی» هم دارند. منظور ازحکم حقوقی،حکم در دعوای خصوصی،یعنی حکم به ضرروزیان ناشی ازجرم است. این«ضرروزیان»،اعم از مادی، معنوی و منافع ممکن الحصول است ودرجرائم علیه اموال،جبران ضرر و زیان مادی به صورت رد عین،مثل یا قیمت مال صورت می گیرد. بدین ترتیب، حکم دادگاه کیفری در این مورد، اعم از اینکه با یا بدون دادخواست باشد، در واقع حکم به ضرر و زیان ناشی از جرم است که «رسیدگی به آن» به استناد قسمت اخیر ماده ق.ادک،مستلزم رعایت«تشریفات آیین دادرسی مدنی» است.آیین دادرسی مدنی هم اجازه اعتراض شخص ثالث به رأیی را می دهد که در دعوایی که به عنوان یکی از اصحاب دعوا درآن دخالت نداشته صادر شده و به حقوق او خللی وارد می کند. در فرضی که مال موضوع جرم پس از ارتکاب کشف شده و نزد مرجع قضایی یا انتظامی موجود باشد، باید توسط دادگاه تعیین تکلیف می شود که به صاحبش مسترد یا ضبط یا معدوم گردد.اعتراض ثالث در این فرض در تبصره های ماده 148ق.آ.د.ک و ماده 215 ق.م.ا و نیز در فرض خاص مذکور در ماده 50قانون بیمه اجباری پیش بینی شده است. قسمت اخیر ماده 15ق.آدک نیز مجوز ورود به ق.آدم و راه استفاده از اعتراض ثالث نسبت به جنبه حقوقی رأی داگاه کیفری یعنی رو مال مضرر و زیان ناشی از جرم است. اما از مدتها پیش در مورد پرونده های کلاهبرداری و انتقال مال غیر که دادگاه حکم به رد مال اعم از عین یا مثل یا قیمت به شاکی صادر میکرد و مدتی بعد شخص ثالثی به عنوان مالک آن مال به عنوان اعتراض شخص ثالث دادخواست خود را به دادگاه کیفری صادرکننده حکم تقدیم می نمود اختلاف آراء مشاهده می شد. من همواره نظرم بر امکان رسیدگی دادگاه کیفری به اعتراض شخص ثالث بودم و امروز هفتم دی ماه 1400 رأی وحدت رویه در این خصوص صادر وبه نظر اکثریت قاطع اعضای هیأت عمومی نیز رأی شعبه 23 دادگاه نجدید نظر استان تهران مبنی برقابل استماع بودن اعتراض ثالث در خصوص قسمتی از رأی کیفری که راجع به رد مال است ،تأیید شد. ...